Chưa được phân loại
Chuối Tiêu Laba – Hành Trình Bảo Tồn Giống Chuối Đặc Sản Trên Cao Nguyên Lâm Đồng
Th5
Chuối tiêu Laba (còn gọi là chuối già hương Laba) là một giống chuối quý hiếm, từng được mệnh danh là “chuối tiến vua” nhờ hương thơm đặc trưng và chất lượng vượt trội. Trải qua gần một thế kỷ tồn tại và phát triển tại vùng cao nguyên Lâm Đồng, hiện nay giống chuối này đang đứng trước nguy cơ thoái hóa nếu không có những giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững.
🌿 Nguồn gốc và đặc điểm vượt trội của chuối Laba
Theo ThS. Thái Văn Long – Trưởng phòng Quản lý Khoa học, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng, chuối tiêu Laba có nguồn gốc từ các giống chuối được những người dân di cư đầu thế kỷ XX mang theo và trồng tại vùng La Ba – Phú Sơn, nay thuộc huyện Đức Trọng và Lâm Hà.
Nhờ điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu mát mẻ, độ cao lý tưởng, chuối Laba phát triển mạnh mẽ, cho ra sản phẩm đặc sắc cả về hình thức lẫn chất lượng:
-
Quả to, dài, hơi cong, vỏ mỏng – màu vàng tươi khi chín
-
Thịt chuối vàng sánh – dẻo – ngọt và có hương thơm tự nhiên đặc trưng, khác biệt rõ rệt so với các giống chuối thông thường
Tuy nhiên, do thiếu sự đầu tư, chăm sóc đúng kỹ thuật, diện tích chuối Laba đang ngày càng thu hẹp, năng suất và chất lượng giảm sút. Trong khoảng 200 ha chuối toàn tỉnh Lâm Đồng, chuối Laba hiện chỉ chiếm từ 20–30%, phần lớn là các giống chuối tiêu lùn (già lùn) phổ biến hơn.
📉 Nguy cơ thoái hóa và phân nhóm giống
Lão nông Nguyễn Kim Xuyên – người có kinh nghiệm nhiều năm trồng và nhân giống chuối Laba tại xã Hiệp Thạnh (huyện Đức Trọng) cho biết:
“Giống chuối này dễ trồng, hợp khí hậu Lâm Đồng, giá bán cao hơn chuối thường, nhưng để đạt hiệu quả cần đặc biệt chú trọng cây giống sạch bệnh và kỹ thuật chăm sóc.”
Hiện giống chuối Laba được phân làm 3 nhóm chính:
-
Chuối tiêu cao (già hương): Cây cao 3,5–5m, buồng hình trụ, quả thẳng, đuôi hơi lõm. Ăn ngọt, thơm nồng. Năng suất cao nhưng cây dễ bị gãy, khó thu hoạch. Giống này đang cực kỳ hiếm.
-
Chuối tiêu vừa (già Laba): Cao 2,8–3m, buồng từ 10–12 nải, quả hơi cong, ngọt nhẹ, thơm dịu. Canh tác phổ biến nhất hiện nay.
-
Chuối tiêu thấp (già lùn Laba): Cao 2–2,5m, buồng 12–14 nải, nặng trung bình 35kg/buồng, có thể đạt 50kg nếu chăm sóc tốt. Dễ canh tác, phù hợp sản xuất hàng hóa.
🔬 Nỗ lực bảo tồn – Phục tráng giống đặc sản
Trước nguy cơ mai một giống chuối quý, Sở KH&CN Lâm Đồng đã phối hợp với các viện nghiên cứu triển khai Đề tài khoa học: “Nghiên cứu phục tráng và phát triển giống chuối đặc sản Laba tại Lâm Đồng”.
Các bước thực hiện gồm:
-
Tổ chức hội thi tuyển chọn cây đầu dòng, lựa chọn giống sạch bệnh để nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô (in vitro)
-
Kết hợp với Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam xây dựng quy trình sản xuất chuối Laba hữu cơ, ưu tiên hỗ trợ người nghèo và đồng bào dân tộc
💼 Đầu tư bài bản – Hiệu quả kinh tế cao
Một trong những tín hiệu tích cực là việc Công ty TNHH Thảo Nguyên (TP. HCM) đã triển khai mô hình trồng chuối Laba trên diện tích 30 ha tại xã Thanh Mỹ (huyện Đơn Dương), trong đó 3 ha giống nuôi cấy mô đã cho thu hoạch.
Theo ông Sơn – Giám đốc công ty:
“Chuối Laba trồng một năm đã cho thu hoạch. Nếu chăm sóc tốt, có thể cho trái liên tục 3–4 năm. Mỗi ha có thể mang lại doanh thu gần 400 triệu đồng/năm. Đây là cây trồng mang lại giá trị kinh tế vượt trội cho vùng đất Lâm Đồng.”
✅ Tầm nhìn phát triển bền vững
Việc khôi phục và phát triển chuối Laba không chỉ có ý nghĩa kinh tế mà còn mang giá trị về văn hóa bản địa và phát triển nông nghiệp hữu cơ theo hướng đặc sản vùng miền.
Cần có sự phối hợp đồng bộ giữa:
-
Cơ quan nghiên cứu khoa học
-
Doanh nghiệp đầu tư sản xuất
-
Chính quyền địa phương và người dân
Tất cả nhằm xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp đặc sản Laba phát triển bền vững – hiệu quả – có thương hiệu vươn tầm quốc tế.